“Ai về Vũ Đại hôm nay
Cá kho niêu đất hương bay khắp làng
Bay đi khắp đến mọi miền
Xứng danh đặc sản con rồng cháu tiên”
Từ bao giờ món cá kho niêu đã đi vào trong những câu thơ, ca dao tục ngữ gắn liền với cuộc sống của chúng ta. Tuy nhiên để món cá kho tạo nên danh tiếng và thương hiệu riêng thì ở nước ta chỉ có cá kho làng Vũ Đại. Vậy đặc sản cá kho làng Vũ Đại có gì đặc biệt mà được ca tụng đến thế, hãy cùng chúng tôi theo dõi qua bài viết dưới đây.
Mục lục:
Lịch sử ra đời của cá kho làng Vũ Đại
Tại làng Vũ Đại, quê hương của Chí Phèo -Thị Nở – quê hương của những người dân chất phát thật thà đã có một món cá kho dân dã được các thực khách sành ăn, hoài cổ không thể nào bỏ lỡ đó chính là món cá kho làng Vũ Đại. Và bây giờ từ một món cá kho dân dã nó đã trở thành đặc sản cá kho làng Vũ Đại hay còn gọi là cá kho Đại Hoàng. Món ăn đã đi vào tiềm thức, đi vào hơi thở của vùng quê đồng bằng chiêm trũng, mang đậm hương vị truyền thống và là đặc sản không thể nào thiếu trong bữa cơm sum họp gia đình, được thưởng thức nhiều nhất khi tiết trời chuyển sang lạnh giá.
Món ăn đặc sản cá kho làng Vũ Đại bắt nguồn từ điển tích, phong tục nào mà xuất phát từ khoảng thời gian khó khăn ngày xưa. Vào những dịp Lễ Tết không có tiền mua thịt hoặc sắp mâm cao cỗ đầy để đặt lên bàn thờ tổ tiên. Với địa hình đặc thù của mỗi vùng quê làng ngày xưa đều gắng liền với ao hồ có nhiều cá, để tận dụng nguồn thực phẩm tự nhiên này người dân làng Vũ Đại nghĩ cách chế biến cá để bày tỏ lòng thành kính với ông bà tổ tiên và tạ ơn thần linh. Sau một thời gian mày mò, cải tiến công thức món cá kho đã ngày càng hoàn thiện và trở nên nổi tiếng. Những người nơi khác đến chơi và thưởng thức, thấy món cá kho mang hương vị thơm ngon đặc biệt nên đã truyền tai nhau, vì vậy món ăn này ngày càng được nhiều người biết đến và được lưu truyền từ đời này sang đời khác.
Ý nghĩa truyền thống của đặc sản cá kho làng Vũ Đại
Trải qua bao thăng trầm của cuộc sống, trải dài theo thời gian, giờ đây những niêu cá kho làng Vũ Đại vẫn vẹn nguyên hương vị truyền thống độc đáo mà không nơi nào có được, và thành công rực rỡ hơn đó là Đặc sản cá kho làng Vũ Đại đã trở thành món quà đặc sắc biếu mỗi dịp Tết đến, xuân về cho gia đình, bạn bè, người thân. Không những thế, với bí quyết chế biến cổ truyền được ông cha ta gìn giữ từ đươi này qua đời khác, truyền nối cho con cháu. Dần dần đặc sản cá kho làng Vũ Đại trở thành bạn đồng hành, thành người bạn tri kỷ, là món quà vô giá lan truyền rộng rãi tới các thực khách trong và ngoài nước.
Đặc sản cá kho làng Vũ Đại như một bằng chứng cho sự lan tỏa giá trị cốt lõi ẩm thực, những tinh hoa văn hóa của dân tộc. Với những bàn tay nghệ nhân chế biến cùng bí quyết gia vị cổ truyền, đặc sản cá kho làng Vũ Đại đã trở thành món ăn truyền thống mang đậm hương vị quê hương, là một trong những món quà vừa lạ , độc đáo, mộc mạc đồng quê, nhưng không kém phần sang trọng, truyền tải trọn vẹn, tinh tế tình cảm và ý nghĩa của món quà ngày tết mà con cháu thành kính lên ông bà tổ tiên cũng như chiêu đãi gia đình, bạn bè.
>>Xem thêm:
Công thức chế biến đặc sản cá kho làng Vũ Đại
Để có được một niêu cá đúng chuẩn làng Vũ Đại chúng ta phải trải qua rất nhiều công đoạn. Bất kể khâu nào đi chăng nữa đều cũng rất công phu, cầu kỳ, cẩn thận và tốn nhiều công sức từ khâu lựa chọn cá, nguyên liệu gia vị, củi đun cho đến niêu dùng kho cá. Tất cả đều được ghi chép và lưu truyền cho con cháu, không có nơi nào sánh kịp đặc sản cá kho làng Vũ Đại này.
Cách chọn cá
Đặc sản cá kho làng Vũ Đại cao cấp được chế biến từ những con cá trắm đen, với sự chắm sóc của người dân chất phát thật thà nơi đây thì mỗi con nặng từ 7 – 8kg, cá thon dài, bụng bé. Cá trắm không phải con cá nào cũng đều chọn để kho mà phải chọn lựa kỹ càng. Để có một niêu cá kho ngon thì cá trắm phải đủ trọng lượng là tiêu chuẩn quan trọng nhất – từ 4 kg trở lên – thời gian nuôi ăn bằng ốc từ 3 năm trở lên, lúc đó thịt mới chắc và thơm ngon.
Đối với những loại cá khác, chúng ta chỉ bỏ đi phần ruột sau đó làm sạch sẽ rồi đem kho nhưng đối với đặc sản cá kho làng Vũ Đại cá trắm phải được làm sạch sẽ, bỏ đầu và đuôi, chỉ giữ lại khúc giữa với phần thịt cá ngon nhất, cắt thành từng khúc vừa ăn, để ráo nước rồi đem ướp với những gia vị truyền thống.
Cách ướp gia vị
Cách nêm nếm gia vị giống như thổi hồn vào món ăn khiến nó trở nên đặc biệt thơm ngon, không lẫn lộn với bất kì món cá kho nào khác, khẳng định được vị thế đặc sản của một vùng làng quê Bắc.
Sau khi cá được sơ chế kỹ lưỡng, điều không thể thiếu để mang lại hương vị đặc cho món cá kho đặc sản làng Vũ Đại đó là nguyên liệu gia vị được chiết xuất từ 100% thiên nhiên, rất cầu kỳ bao gồm 10 loại gia vị: giềng, ớt, gừng hoặc riềng, nước cốt cua đồng, chanh, hành khô, mì chính, hạt tiêu, nước dừa (nước xương hầm), nước mắm. Nếu chúng ta không may thay đổi hoặc thiếu một trong những loại gia vị trên thì mùi vị đặc trưng của nồi cá kho sẽ thay đổi khác hẳn. Chúng được kho theo một quy trình và tỉ lệ nhất định.
Đặc biệt và quan trọng nhất mà mọi người cần chú ý đó là cách làm nước cốt cua đồng hay còn gọi là nước mắm cua đồng.Nó được xem là một trong những gia vị cốt lõi làm cho món đặc sản cá kho làng Vũ Đại trở nên đặc biệt mà không ở nơi nào có được. Nồi cá ngon hay không nằm ở chỗ tinh túy của nó. Không phải ai cũng đều biết cách pha chế được nước cốt cua đồng mà phải trải qua kinh nghiệm nhiều năm, nhiều thế hệ trong gia đình thì mới đúc kết được. Người dân làng Vũ Đại phải đi bắt từng con cua đồng sau khi sơ chế và rửa sạch, bỏ vào chum muối đủ 12 tháng, sau đó mới bỏ ra chắt lấy cốt mắm. Với tỉ lệ một ký cá trắm thì sẽ hòa với bao nhiêu nước cốt cua đồng, chỉ có những nghệ nhân lâu năm mới có thể pha chế tỉ lệ chuẩn xác được.
Chuẩn bị niêu kho cá
Một trong những điều tạo nên sự khác biệt của đặc sản cá kho làng Vũ Đại đó là dùng niêu đất để kho cá chứ không được dùng bất kỳ vật dụng nào khác. Đồng thời, niêu dất thì đặc biệt chỉ lấy từ Nghệ An. Trước khi kho, chúng ta phải quét một lớp vôi xuống đáy nồi, sau đó đun sôi niêu trong khoảng 4 giờ đồng hồ để niêu có thể chịu được nhiệt độ cao trong suốt nhiều tiếng đồng hồ kho cá mà không bị nứt, đồng thời thải hết chất độc cũng như bay bớt mùi đất sét từ trong nồi ra. Điều đó giúp cho gia vị thấm vào thịt cá chứ không thấm vào nồi niêu. Niêu đất sau khi được luộc sạch thì chúng ta lót một lớp củ gừng hoặc riềng giã nát ở bên dưới để khi kho, cá không bị cháy dính vào đáy nồi.
Thứ củi dùng để kho cá cũng đặc biệt không kém, không phải là củi than hay củi rừng mà phải là củi nhãn. Trải qua nhiều thế hệ và kinh nghiệm trong quá trình chế biến đặc sản cá kho làng Vũ Đại, người dân nơi đây chia sẻ, niêu đất kho bằng củi nhãn sẽ làm mất mùi hăng của nồi đất nung, làm cho món cá có hương thơm hấp dẫn hơn.
Cách kho cá
Sau khi được ướp gia vị cùng với việc chuẩn bị nồi niêu và bếp lửa, chúng ta đã sẵn sàng bắt tay vào việc kho cá. Điều chỉnh lượng nước và nhiệt là hai công đoạn kỳ công nhất khi kho cá.
Thời gian cá được kho trong nồi niêu phải liên tục ít nhất 14-20 tiếng đồng hồ trên bếp lửa vừa phải, không được to quá cũng không được nhỏ lửa quá, bên cạnh đó, chúng ta còn cần phải ủ trấu để giữ nhiệt cho nồi luôn sôi lục bục. Nước không được thừa hay thiếu, và tuyệt đối không sử dụng nước lạnh để kho cá mà chỉ sử dụng nước dừa cùng với các gia vị chủ chốt cộng chút thịt mỡ để món cá béo ngậy, dậy mùi thơm. Vì thời gian kho cá khá lâu như vậy nên nhiều gia đình phải thay phiên nhau ngủ để có người trực hoặc thậm chí là thức trắng đêm để canh chừng cá không bị thiếu nước dẫn đến khét. Đến khi nước trong niêu cá chỉ còn khoảng 1 thìa nước thì mới được tắt bếp để đảm bảo giữ được vị thơm của lửa, vừa phảng phất những hương vị đồng quê – hương vị đặc trưng của cá kho làng Vũ Đại. Có như thế, sau khi kho, đặc sản cá kho làng Vũ Đại sẽ đậm đà, thơm ngon hơn, ăn với cơm nóng rất tốn cơm đấy và người già trẻ nhỏ không lo hóc xương, vì thịt và xương cá đều mềm thơm đậm vị, ai ai cũng thích.
Yêu cầu thành phẩm
Màu sắc đặc trưng của một niêu cá kho đặc sản làng Vũ Đại đó là miếng cá có màu nâu sẫm, không còn mùi tanh của cá sống, thịt ngọt săn chắc, thơm phức, được nấu kỳ công và lâu như vậy nên xương thì mềm tơi, các gia vị hòa quyện vào cá, tạo nên hương vị đặc trưng riêng, không thể nhầm lẫn với bất kỳ niêu cá kho nào.
Cá kho làng Vũ Đại để được bao lâu?
Một điểm nổi bậc nữa của món cá kho làng Vũ Đại là thời gian bảo quản rất lâu. Và điều này cũng minh chứng cho chất lượng và sự an toàn của món cá này. Cá kho làng Vũ Đại nói không với chất bảo quản, chất tạo màu, kho cá bằng phương pháp hoàn toàn tự nhiên. Có thể bảo quản cá kho làng Vũ Đại bằng 2 cách sau:
- Bảo quản ở nhiệt độ thường, nơi cao ráo thoáng mát sẽ giữ được 4-5 ngày mà vẫn giữ được hương vị đúng chuẩn.
- Bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh nên chưa dùng liền bằng cách cho 1 bát nước nhỏ vào niêu cá và đun nóng. Đến khi cạn nước, cá nguội thì cho vào ngăn mát tủ lạnh. Với cách này món cá kho giữ được lâu nhất khoảng từ 7-10 ngày.
Tuy nhiên nên bảo quản cá kho làng Vũ Đại bằng tủ lạnh để tránh những tác động của thời tiết nắng nóng hay ẩm thấp dễ ảnh hưởng đến chất lượng món ăn. Tốt nhất nên sử dụng món cá dưới một tuần để cảm nhận đúng vị nhất.
Cầu kỳ trong cách lựa chọn nguyên liệu và chế biến cùng những con cá trắm sạch, tươi ngon hòa với gia vị đặc sắc, đặc sản cá kho làng Vũ Đại luôn được khách hàng khắp nơi ưa chuộng và thưởng thức một lần mà nhớ mãi không bao giờ quên.
Cách thưởng thức đặc sản cá kho làng Vũ Đại
Từ xa xưa, đặc sản cá kho làng Vũ Đại đã được chế biến và xuất hiện trong mâm cơm hàng ngày, dâng lên vua Trần cũng như vào mỗi dịp tết để thờ cúng tổ tiên để xua đuổi những vận hạn, cầu mong những điều tốt đẹp vào năm mới thì ngày nay cũng thế. Ngày nay cá kho làng Vũ Đại trở thành món quà tặng giá trị và ý nghĩa nhất cho sếp, đối tác, bạn bè cũng như người thân trong gia đình.
Món cá kho làng Vũ Đại ăn kèm với cơm nóng, bánh chưng, xôi…ăn kèm với dưa chua cải muối là ngon hết xẩy. Hương vị đậm đà thơm nức mũi của thịt cá hòa quyện với tiếng nói cười giòn giã của người thân yêu có lẽ là điều quý giá nhất trong cuộc sống.
Mua đặc sản cá kho làng Vũ Đại ở đâu?
Nhắc đến cá kho làng Vũ Đại là phải nhắc đến cá kho làng Vũ Đại thương Hiệu Bá Kiến. Cá kho Bá Kiến sẽ không làm bạn thất vọng.Từ khâu nuôi dưỡng cá, đến quá trình sơ chế, chế biến đều đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cũng như độ tươi ngon của đặc sản trứ danh này. Chất lượng cũng như độ uy tín của thương hiệu được thể hiện qua:
- Thương hiệu cá kho Bá Kiếnnhiều lần vinh dự được các cơ quan tổ chức trao tặng hàng chục giải thưởng uy tín cả trong và ngoài nước.
- Năm 2014, cá kho Bá Kiến được hãng Google – Mỹ lựa chọn là thương hiệu duy nhất đại diện cho cả khu vực Châu Á Thái Bình Dương để làm video quảng bá tinh hoa ẩm thực Việt Nam trên toàn thế giới.
- Cá Kho Bá Kiến cũng vinh dự khi là đại diện duy nhất của làng Vũ Đại được chứng nhận là Hàng Việt Nam chất lượng cao do người tiêu dùng bình chọn. Đây là giải thưởng uy tín và danh giá đã tồn tại ở Việt Nam hàng chục năm qua.
Niêu cá kho làngVũ Đại thương hiệu Bá Kiến độc đáo mà bình dị mang đậm hương vị làng quê Việt Nam, đặc sản cá kho làng Vũ Đại đã góp phần làm phong phú tinh hoa ẩm thực Việt Nam, làm rạng danh với bạn bè quốc tế gần xa. Bạn còn chần chừ gì nữa, hãy đặt mua và thưởng thức ngay đặc sản trứ danh này nhé.
